BÁO CÁO

Chất lượng môi trường tại các kênh rạch liên vùng và các Khu công nghiệp/ cụm công nghiệp

1. CHƯƠNG TRÌNH GIÁM SÁT CHẤT LƯỢNG NƯỚC TẠI KÊNH RẠCH LIÊN VÙNG

Nhằm phục vụ công tác quản lý môi trường nước lưu vực giáp ranh giữa Tp.HCM và các tỉnh lân cận, Sở Tài nguyên và Môi trường Bình Dương, Long An và Tp.HCM đã ký kết Liên tịch phối hợp giám sát tại 02 khu vực:

• Kênh Ba Bò (giáp ranh Bình Dương). Địa điểm: quận Thủ Đức;
• Kênh Thầy Cai – An Hạ: Khu vực kênh Thầy Cai và sông Cần Giuộc (giáp ranh Long An). Địa điểm: Huyện Củ Chi, Hóc Môn, Bình Chánh.

1. Kế hoạch giám sát:

1.1. Kênh Ba Bò

• Vị trí giám sát: thực hiện giám sát tại 04 vị trí như sau:

• BB1: Kênh Ba Bò - bên cạnh KCN Đồng An;
• BB2: Rạch Vườn Liễu;
• BB3: Hạ nguồn kênh Ba Bò;
• BB4: sau Trạm xử lý nước thải Chợ nông sảnThủ Đức.

• Tần suất giám sát

• Điểm nền (BB1, BB3): 4 đợt/năm (tháng 4, 6, 8, 10), 2 ngày/đợt (ngày nước cường và ngày nước kém), 2 lần/ngày (thời điểm nước lớn và nước ròng, trừ vị trí BB1 do không chịu ảnh hưởng của thủy triều);
• Điểm giám sát nguồn ô nhiễm (BB2, BB4): 2 tháng/lần (tháng 4, 6, 8, 10, 12) vào ngày nước kém, tại thời điểm nước ròng.

• Chỉ tiêu giám sát: Nhiệt độ, độ đục, pH, TSS, DO, COD, BOD₅, Fe, Cadimi, Pb, Cr, Coliform, P-PO₄, N-NH₄ (so sánh với QCVN 08:2008/BTNMT cột B1).

1.2. Kênh Thầy Cai và sông Cần Giuộc

• Vị trí giám sát: thực hiện giám sát tại 13 vị trí, chia thành 02 khu vực như sau:

Khu vực kênh Thầy Cai – An Hạ:

• TC1: Đầu kênh Thầy Cai, nơi giáp nước giữa sông Vàm Cỏ và sông Sài Gòn;
• TC2: Tại cống xả của bãi rác Phước Hiệp;
• TC3: Tại cầu Thầy Cai;
• TC4: Khu vực cầu An Hạ;
• TC5: Điểm lấy mẫu tại cống T9 trên kênh An Hạ;
• TC6: Tại kênh Xáng, khu vực xã Bình Lợi huyện Bình Chánh;

Khu vực sông Cần Giuộc:

• CG7: Trên sông Bến Lức, khu vực ấp 2, xã Tân Túc, Bình Chánh;
• CG8: Trên rạch Xã Tân, ấp 5 xã Phong Phú, Bình Chánh, gần Quốc lộ 50;
• CG9: Khu vực gần cầu Xóm Củi trên đường Nguyễn Văn Linh;
• CG10: Khu vực cầu Ông Lớn, cầu Ông Bé trên đường Nguyễn Văn Linh;
• CG11: Ngã ba hợp lưu rạch Bà Lào - rạch Ông Lớn;
• CG12: Khu vực cầu Cần Giuộc trên đường Nguyễn Văn Linh;
• CG13: Ngã ba hợp lưu sông Cần Giuộc - rạch Bà Lào.

• Tần suất giám sát: 6 đợt/năm (các tháng chẳn: 2, 4, 6, 8, 10, 12), 1 ngày/đợt (ngày nước cường), 2 lần/ngày (thời điểm nước lớn và nước ròng)
• Chỉ tiêu giám sát: nhiệt độ, độ đục, pH, TSS, DO, BOD₅, COD, NH₄⁺, PO₄^3-, Coliform, Fe, Pb, Cd, As , Cr₃⁺; riêng chỉ tiêu Dầu và Cl^- chỉ phân tích ở khu vực sông Cần Giuộc (so sánh với QCVN 08:2008/BTNMT cột B1).

2. Kết quả giám sát chất lượng nước:

1. 1. Kênh Ba Bò (hình ảnh, biểu đồ đính kèm Phụ lục 1)

Chất lượng nước khu vực kênh Ba Bò – quận Thủ Đức năm 2011 vẫn bị ô nhiễm bởi các chỉ tiêu DO, COD, BOD, TSS, Coliform, Fe, Pb, Cr, Phophat. Mức độ ô nhiễm cụ thể như sau: DO thấp hơn từ 1.03 ÷ 18.21 lần, COD vượt từ 1.10 ÷ 5.73 lần, BOD vượt từ 1.32 ÷ 6.64 lần,TSS vượt từ 1.04 ÷ 5.08 lần, Photphat vượt từ 1.33 ÷ 3.28 lần, Coliform vượt từ 1.47 ÷ 32933 lần, Fe vượt từ 1.17 ÷ 4.93 lần, Pb vượt từ 2.83 ÷ 3.20 lần, Cr vượt từ 1 ÷ 2.15 lần.

Trong đó, điểm gây ô nhiễm chủ yếu tại khu vực là điểm BB1 – đây là khu vực thượng nguồn không chịu ảnh hưởng của thủy triều, và là nơi tiếp nhận trực tiếp nước thải từ các hoạt động công nghiệp phía Bình Dương đổ xuống, nên nồng độ các chất ô nhiễm không được pha loãng.

Điểm BB4 – nhánh rạch đổ vào kênh Ba bò, đây là nơi trực tiếp tiếp nhận nước thải từ chợ nông sản Thủ Đức và các hộ dân xung quanh - có mức độ ô nhiễm cũng khá cao.

Mức độ ô nhiễm kênh Ba Bò đợt mùa mưa giảm so với đợt mùa nắng, do nước mưa pha loãng, làm giảm nồng độ các chất ô nhiễm, cụ thể giá trị TSS giảm 2.32 ÷ 6.44, BOD giảm 1.05 ÷ 1.98, COD giảm 1.48 ÷ 2.48, Cr giảm 1.67 ÷ 1.83, Fe giảm 1.65 ÷ 2.09, DO tăng 1.37 ÷ 3.01 lần so với năm 2010:

So với trung bình năm 2010, mức độ ô nhiễm kênh Ba Bò năm 2011 cải thiện hơn, cụ thể mức độ ô nhiễm bởi các chỉ tiêu BOD, COD, TSS, DO giảm (BOD giảm 1.15 ÷ 1.93, COD giảm 1.19 ÷ 2.10, TSS giảm 1.65 ÷ 2.96, DO giảm 1.10 ÷ 3.03 lần) nguyên nhân gây ô nhiễm chủ yếu:

Tiếp nhận một lượng lớn nước thải phía Bình Dương đổ xuống (khu công nghiệp Sóng Thần I, II, các nhà máy sản xuất thuộc khu vực huyện Thuận An tỉnh Bình Dương) và chịu ảnh hưởng một phần nước thải các cơ sở sản xuất thuộc phường Bình Chiểu, quận Thủ Đức, Tp.HCM.

1. 2. Kênh Thầy Cai và sông Cần Giuộc (hình ảnh, biểu đồ đính kèm Phụ lục 2)

Chất lượng nước mặt kênh Thầy Cai và sông Cần Giuộc năm 2011 bị ô nhiễm chủ yếu ở các chỉ tiêu DO, TSS, Fe; riêng khu vực sông Cần Giuộc bị ô nhiễm thêm chỉ tiêu Coliform, khu vực kênh Thầy Cai có giá trị pH thấp và không đạt quy chuẩn. Các chỉ tiêu còn lại đều đạt quy chuẩn cho phép theo QCVN 08:2008/BTNMT cột B1.

Đánh giá theo khu vực giám sát, chất lượng nước ở khu vực sông Cần Giuộc ô nhiễm hơn so với khu vực kênh Thầy Cai ở các chỉ tiêu TSS, BOD₅, COD, Nitrat, Phosphat và Coliform. Ngược lại, khu vực kênh Thầy Cai lại bị ô nhiễm nặng hơn khu vực sông Cần Giuộc các chỉ tiêu khác (DO, Fe và pH).

Tại khu vực sông Cần Giuộc, chất lượng nước tại cầu Xóm Củi trên rạch Gò Nối và cầu Cần Giuộc có mức độ ô nhiễm cao hơn các vị trí khác ở các chỉ tiêu TSS, BOD₅, COD, DO, Nitrat, Phosphat, Fe và Coliform.

Tại khu vực kênh Thầy Cai, chất lượng nước tại cống xả trước nhà máy xử lý nước rỉ rác Phước Hiệp và khu vực hạ nguồn dưới điểm xả của bãi rác Phước Hiệp có các chỉ tiêu pH, BOD₅, COD, DO, Nitrat, Fe cũng thường xuyên vượt giới hạn cho phép và có giá trị cao hơn những vị trí khác.

Chất lượng nước khu vực kênh Thầy Cai – An Hạ và sông Cần Giuộc năm 2011 ô nhiễm hơn so cùng kỳ ở chỉ tiêu pH, TSS, DO, BOD (TSS cao hơn 1.02 ÷ 1.64 lần, BOD cao hơn 1.25 ÷ 2.83 lần, DO thấp hơn 1.06 ÷ 16.92 lần).  nguyên nhân gây ô nhiễm chủ yếu:

Khu vực kênh Thầy Cai: chịu ảnh hưởng của khu công nghiệp Tân Phú Trung, khu công nghiệp Tây Bắc Củ Chi, cụm công nghiệp – dân cư mới Nhị Xuân, khu công nghiệp, tiểu thủ công nghiệp Lê Minh Xuân, Vĩnh Lộc A…và các cơ sở sản xuất nằm ngoài khu công nghiệp; Ngoài ra còn có các bãi rác, khu xử lý rác như: Khu liên hiệp xử lý chất thải rắn Tây Bắc Củ Chi, Nhà máy xử lý rác và sản xuất phân compost Vietstar, Nhà máy xử lý và tái chế rác thải sinh hoạt Tâm Sinh Nghĩa.

Khu vực sông Cần Giuộc: chịu ảnh hưởng của Khu công nghiệp Tân Tạo, hoạt động công nghiệp quận Bình Tân và khu công nghiệp Vĩnh Lộc B, bãi rác Đa Phước và các cơ sở nằm ngoài khu công nghiệp.

2. CHƯƠNG TRÌNH GIÁM SÁT CHẤT LƯỢNG MÔI TRƯỜNG TẠI KCN/CCN

1. Mục tiêu:

Giám sát chất lượng môi trường tại 14 KCN và 14 CCN đang hoạt động trên địa bàn thành phố.

Bảng 1. Danh sách các KCN/CCN giám sát năm 2012